Wonen zonder aardgas wint snel aan prioriteit om de klimaatverandering te bestrijden en Groningen uit de problemen te helpen Het overhaast gas inruilen voor stroom is echter slecht voor het milieu. Voor de bestaande woningvoorraad geldt dat de energietransitie moet beginnen met mínder gas te gebruiken. Dit kan door in te zetten op versnelde isolatie en andere besparingsmaatregelen in combinatie met het bevorderen van efficiënter bewonersgedrag.
Dat stellen energieconsultant Arie Kroon en milieukundige Martin Kroon in een artikel in het vaktijdschrift Milieu van deze maand. Zij beargumenteren dat het tussen nu en 2050 aardgasvrij maken van zeven miljoen huizen en één miljoen gebouwen een gigantische opgave betekent. In totaal gaat dat naar schatting 300 miljard euro kosten, want het vergt een flinke verbouwing van gemiddeld tussen de 30.000 en 80.000 euro per woning.
Wat daarvoor komt kijken aan menskracht en middelen wordt ernstig onderschat, stellen de auteurs. De gaskraan dichtdraaien betekent nog niet dat het milieu daar beter van wordt. Zolang het aandeel fossiel (aardgas en steenkool) in de stroomproductie hoog blijft (nu 88%), is vervanging van gas door stroom voor verwarming met warmtepompen of infrarood-panelen zelfs contraproductief. Het lage rendement van de totale stroomketen resulteert namelijk in een hogere CO2-uitstoot dan verwarmen met een moderne HR-ketel. De HFK-gassen in warmtepompen zijn bovendien extreem broeikasgevaarlijk en zullen bij lekkage in het milieu vrijkomen.
Op grond van 23 jaar ervaring met de eerste nulenergiewoning in Europa, namelijk in het Zuidhollandse Woubrugge*, concludeert het artikel in Tijdschrift Milieu dat het nog te vroeg is om bestaande woningen op korte termijn aardgasvrij te maken. Eerst moet de stroomproductie groener worden door het aandeel zon en wind hierin te verhogen. Maar ook dán hebben we aardgas nodig als back-up als de stroomvraag extra hoog is, bijvoorbeeld voor verwarming in winterse perioden met weinig zon en wind. Tot slot zijn voor de massale ombouw op aardgasvrij de bouw- en installatiebranche nog niet klaar. De nodige vakmensen en de expertise voor zo’n gigantische ombouw ontbreken gewoonweg momenteel.
