Hoe langer we dralen, hoe lastiger het wordt om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad Celcius. Daarom steunt Triodos Bank niet alleen het Klimaatakkoord, maar opereert de bank ook als aanjager als het gaat om de daad bij het woord te voegen. “We doen er alles aan om zelf als duurzame bank te opereren”, vertelt hoofdeconoom Kees Vendrik en tevens lid van de Eerste Kamer. “We willen hiermee laten zien dat CO2-reductie in de praktijk kan. Daarmee maken we ons geloofwaardig. En goed voorbeeld doet volgen.”
Financieringsagenda
Dat blijkt ook, want in de aanloop naar het klimaatakkoord heeft Triodos alle financiële instellingen opgeroepen zich in te spannen om de uitvoering de wind in de rug te geven. Met succes. “In essentie zijn twee zaken beklonken. Het spreekt voor zich dat de energietransitie niet zonder marktfinanciering kan. Die moet van allerlei partijen komen en wel op zo’n manier dat de business blijft draaien. We zijn het eens geworden over een concrete agenda rond de financiering van groene projecten.” Die agenda is geen papieren tijger, benadrukt hij. “Ruim vijftig financiële instellingen, met een gezamenlijke balanswaarde van drieduizend miljard euro, hebben zich hieraan verbonden.”
Met de billen bloot
Concreet betekent het akkoord dat de instellingen vanaf volgend jaar de carbon footprint van al hun financieringen openbaar maken. Vanaf dat moment gaan alle oude faciliteiten met veel CO2-uitstoot met de billen bloot. “De financiële instellingen gaan actief kijken waar ze verkeerd zitten met hun financieringen.” Na deze inventarisatiefase volgt in 2022 een tweede stap en maakt iedere instelling openbaar wat hun target is om de CO2-uitstoot te beteugelen. Dat moet dan kloppen met de doelen van het Klimaatakkoord en zo niet, dan gaan de instellingen nog harder aan de slag om ervoor te zorgen dat de carbon footprint van al hun financieringen naar beneden gaat.”
Twee routes
Voor dit laatste heeft Vendrik twee routes voor ogen. “De eerste route is dat de financiers een indringend gesprek hebben met hun klanten met een hoge carbon footprint. Daarin vragen we hen om mee te gaan in de transitie en waar nodig zullen we hen daarbij helpen. Als dat niet lukt, is een logische volgende stap stoppen met het financieren van projecten.” Hij benadrukt het belang van het committment. “Doen we dit niet, dan houden we in feite de financiering van de oude economie in stand.” Dit vormt bovendien een risico voor de banken zelf. “Door 2008 weten we wat er gebeurt als banken ineens een slechte balanspositie hebben. Het vraagstuk van de klimaatopgave is vele malen groter. Het is dus heel goed nieuws dat de Nederlandse financiële sector nu zelf het initiatief heeft genomen om de energietransitie te doen slagen.”
Alle zeilen bijzetten
Vendrik is overtuigd van de betekenis van deze stap, maar dat neemt niet weg dat er ook nog veel hobbels op de weg zijn. “De financiële instellingen moeten allereerst echt alle zeilen bijzetten om uitvoering te geven aan het commitment. Dat betekent voor sommigen een hele omschakeling.” Wat hen helpt om in het spoor te blijven, is dat met het zetten van hun handtekening er een belofte aan het kabinet is gedaan. De minister van Financiën heeft zich hier bovendien vierkant achter gesteld. Je zult de komende jaren zien dat ook de toezichthouders de uitvoering nauwlettend zullen volgen. Met name Frank Elderson, directeur van de Nederlandse Bank speelt hierin een heel belangrijke rol. Dit onderwerp staat vol op zijn agenda.” Een andere hobbel is de hoeveelheid meerwerk, want er gaat waarschijnlijk veel tijd zitten om bedrijven de goede richting op te laten bewegen. Dat zal ongetwijfeld voor de nodige hoofdbrekens zorgen. Toch moet het gebeuren, ook al zal de uitvoering complex en weerbarstig zijn. Rome is ook niet in één dag gebouwd. We moeten aan de slag en al werkendeweg zal het alsmaar beter lukken. Wel is het van belang om de komende jaren goed volgen wat er gebeurt, ook om zo nodig de boel op te jagen.”
Klimaatvakantie
In alle hectiek rond het klimaatakkoord is de opzienbarende stap nauwelijks in het nieuws geweest. “De presentatie viel op 11 juli en ik vermoed dat veel mensen al op klimaatvakantie waren.” Maar er speelt volgens hem ook iets anders. “Dat deze opmerkelijke stap nauwelijks aandacht kreeg, wijt ik ook aan het feit dat de financieel journalisten klimaat nog niet op hun netvlies hebben staan. Omgekeerd geldt overigens hetzelfde, energiejournalisten hebben veel te weinig oog voor wat de financiële sector kan betekenen om een versnelling te weeg te brengen. Jammer, want het is belangrijk dat ook de media dit soort ontwikkelingen op de voet volgt.”
Wanhoop als drijfveer
Vendrik heeft zich met collega’s met hart en ziel ingezet voor de overeenkomst. Daarin werd hij ook gedreven door een zekere wanhoop. “Ik loop al jarenlang met het gevoel dat de klimaatverandering totaal uit de hand aan het lopen is. Daar maak ik me grote zorgen over. Want laten we eerlijk zijn, we staan vandaag de dag als wereldgemeenschap nog helemaal nergens. Mondiaal stijgen de emissies nog steeds, we bakken er niks van. Dat is om gek van te worden. Ik vermoed dat de wanhoop die ik daar af en toe over voel, en velen met mij, ook een enorme drijfveer is om in actie te komen. Dat is ook het beste wat we kunnen doen. Juist nu het allemaal nog veel te langzaam gaat dienen we iedere tegenslag te beantwoorden met onverwoestbaar optimisme!”
Kees Vendrik spreekt tijdens het Grote Klimaat Oplossingen Congres op 3 december in Den Bosch!
