VVM logo nieuw 150x150

netwerk van milieuprofessionals

 
Bezoek ons op: 

 

 

 

 

 

 

Winstpakkers om CO2-uitstoot voedselproductie aan te pakken

Geplaatst op 26-11-2019  -  Categorie: Algemeen

De CO2-voetafdruk van ons voedsel kan met sprongen om laag zonder dat de totale landbouw- en voedselsysteem op de schop hoeft. Marcel Schuttelaar, al decennialang pleitbezorger voor duurzaam én gezond voedsel kan die boodschap niet genoeg benadrukken. “Vooral korte kringlopen, schoner produceren, aanbodsturing en een gedifferentieerd BTW-tarief vormen belangrijke sleutels”, aldus de Managing Partner van Schuttelaar & Partners en voorzitter van de deelsessie over dit onderwerp tijdens het Grote Klimaat Oplossingen Congres op 3 december in Den Bosch.

marcel-schuttelaar

Vergeleken met andere landen kent de Nederlandse voedselproductie een relatieve gunstige CO2-voetafdruk. Niettemin is er nog veel winst te boeken, benadrukt Schuttelaar. “Dan denk ik als eerste aan het aanpassen van het voedselpatroon van de consument, bijvoorbeeld door meer plantaardig te eten en goed te letten op wat je weggooit.” Plus oog hebben voor korte kringlopen. “Dus geen boontjes invliegen vanuit Noord-Afrika of Midden-Afrika, maar export en import van kwaliteitsproducten met een gunstige CO2-score, bij voorkeur per schip, kan heel goed.” Maar ook de boer is aan zet. “Hun inzet moet zich richten op het klimaatneutraal maken van productieprocessen , bijvoorbeeld door in veevoer van koeien enzymen te gebruiken of zeewier. Wel moet de vleesproductie extensiever, met meer aandacht voor natuur en landschap. Ook met technische maatregelen is veel mogelijk, evenals via verbeteringen in de logistiek.”
Niet te kleinschalig
Al die winstpakkers voor het verminderen van de CO2-uitstoot van onze voedselproductie liggen volgens Schuttelaar binnen bereik, dus zonder dat het totale landbouw- en voedselsysteem op de schop moet. Minister Carola Schouten heeft met haar visie op kringlooplandbouw al een mooie aanzet gegeven tot een voedselproductie die meer in lijn is met klimaat en biodiversiteit. “Een prima koers”, vindt Schuttelaar. “Aandachtspunt is wel het niet te kleinschalig te maken. Een efficiënte, schone voedselproductie is gebaat bij enige schaal.”
Planetproof
‘Planetproof’-melk van Campina noemt hij een goed voorbeeld van de kant die we op moeten gaan, te meer daar retailers zoals Plus en Jumbo hierin meegaan. “Dit product laat zien dat het effectief is om eisen te stellen aan de emissies van stallen en koeien. Deze melk scoort qua CO2-uitstoot gunstiger dan reguliere melk. Al circa 10% van de melkveehouders doen mee, dus je praat gelijk over honderden miljoenen liters die verduurzaamd worden. Dat tikt stevig aan. In principe kun je de hele melkveehouderij op deze manier verduurzamen, maar dan moeten de boeren wel voldoen grond hebben of kunnen pachten in de omgeving.”
Op soortgelijke wijze kun je voor andere landbouwproducten grote veranderingen in één klap bereiken. “Van belang is dan wel dat de boeren meer betaald krijgen. Bij Planetproof-melk is dat het geval. Zo krijg je een win-win. Dat is echt de weg die we in moeten slaan voor onze voedselproductie en -consumptie. We moeten toe naar beter en kwalitatief hoogwaardiger voedsel, geproduceerd op een manier die veel meer in lijn is met de afspraken rondom klimaat en dergelijke. Dat kan heel goed en ik weet zeker dat daar ook nog een behoorlijke exportmarkt voor is.”

BTW-tarief slim inzetten
De overheid kan deze ontwikkeling een belangrijke zet in de rug geven, benadrukt Schuttelaar. “Over de gehele linie is vrij recent nog het BTW-tarief op groente verhoogd. Jammer, want met differentiëren bereik je veel meer. Maak gezonder voedsel goedkoper met een laag tarief en ongezonder voedsel duurder met een hoog tarief. Hetzelfde geldt voor producten die het milieu zwaarder belasten en omgekeerd. Op die manier krijg je op simpele wijze een doorwerking in de prijs van de milieulasten en de milieubaten.”

Aanbodsturing
Eenzelfde rol ziet hij weggelegd voor de supermarkten. Die moeten aanbodsturing richting de consument prioriteit geven. “Zorg ervoor dat gezonde en milieuvriendelijke producten vóór in het schap liggen. Nu al wordt 1 op de 5 euro's uitgegeven aan voedsel met een keurmerk. De consument gaat vanzelf wel meedoen als je het zichtbaarder en aantrekkelijker presenteert. Daar komt bij dat duurzaam tegenwoordig niet of nauwelijks meer duurder is dan de milieuonvriendelijker keuzes. De tijd dat een scharreleitje tweemaal zo duur was als een batterij-ei ligt definitief achter ons. Dit betekent dat duurzamer eten voor een heel grote groep uit de samenleving bereikbaar is geworden.”

Vakkennis
Wat hij mist binnen het huidige landbouwbeleid? “Vooral vakkennis.” En wat zou als eerste prioriteit hebben indien hij zelf landbouw- of milieuminister zou zijn? “Het benoemen van experts met enige B-kennis”, zegt Schuttelaar zonder aarzelen. “Dat is hard nodig om meer grip op het dossier te krijgen. De stikstofproblematiek laat goed zien hoe moeizaam het is om dit soort complexe vraagstukken aan te pakken. Dat vraagt gewoon om het oplossingsgericht inzetten van kennis. Verder zou ik haast maken. De omslag kan en moet in 10 jaar worden gemaakt. We weten inmiddels dondersgoed wat we moeten doen en er is dus geen enkele reden meer voor uitstel.”

Klimaatcongres op 03-12-2019
Tijdens het Grote Klimaat Oplossingen Congres op 3 december in Den Bosch is Marcel Schuttelaar voorzitter van de deelsessie over het landelijk gebied, met als sprekers: Jelleke de Nooy, Peter Kuikman, Jan Peter Lesschen en Martijn Root. Lees verder >