VVM logo nieuw 150x150

netwerk van milieuprofessionals

 
Bezoek ons op: 

 

 

 

 

 

 

Column: Onderzoek als alibi

Geplaatst op 06-03-2018  -  Categorie: VVM-leden Blog  -  Auteur: Annemarie van der Vusse

Vusse Annemarie van derVVM-leden Column Annemarie van der Vusse

Meer onderzoek naar milieufactoren die de gezondheid bedreigen: wie kan daar nu tegen zijn? Het is tenslotte altijd nuttig nieuwe kennis te vergaren. Of toch niet altijd? Want soms komt onderzoek in de plaats van noodzakelijke maatregelen, wellicht ook omdat maatregelen treffen meestal meer kost en politiek gevoelig kan liggen. Maatregelen nemen vereist politieke moed.

Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) vindt het belangrijk om vroegtijdig nieuwe milieurisico’s  te signaleren die tot  gezondheidseffecten en/of maatschappelijke onrust kunnen leiden.  Dat is natuurlijk een goede zaak. Het benoemen van deze risico’s  is de eerste stap tot het formuleren van  verdergaand onderzoek en het treffen van adequate maatregelen, zodat zo mogelijk rampen in de toekomst worden voorkomen. In opdracht van IenW heeft het RIVM in samenwerking met Milieu Centraal hiervoor deskundigen en maatschappelijke groeperingen geraadpleegd. Dat heeft een lijst van risico’s opgeleverd die daarna op basis van criteria gerangschikt zijn in een top tien.  Deze werden een paar maanden geleden met belangstellenden in een workshop besproken. 

Een aantal jaren geleden ben ik zelf als lid van PGM (een samenwerkingsverband van maatschappelijke organisaties op het gebied van milieu en gezondheid) betrokken geweest bij een soortgelijk onderzoek. Ook dat resulteerde in een lijst van milieufactoren die mogelijk effect hebben op de gezondheid. Het ging om zowel oude bekende problemen, bijvoorbeeld elektromagnetische straling, als nieuwe ontwikkelingen zoals nanotechnologie. Op een aantal terreinen heeft dat toen inderdaad geleid tot nader onderzoek.

Het is zeker een goede zaak dat een dergelijk onderzoek regelmatig herhaald wordt. Je verwacht dan dat oude problemen van de lijst verdwijnen, omdat ze ondertussen aangepakt zijn en dat nieuwe problemen hoog in de ranking komen. Ik was dus toch wel verwonderd om te zien dat bekende signalen, waaronder diffuus lood in de bodem en het verbranden van verduurzaamd hout, hoog genoteerd staan. Zijn dit nu problemen waarvoor – opnieuw – wetenschappelijk onderzoek nodig is?

Dat inname van lood gezondheidsschade oplevert, met name bij kleine kinderen, is al heel lang bekend. Daarom zou blootstelling zoveel mogelijk voorkomen moeten worden. Maar de aanpak van lood in de bodem is een lastige zaak. Door ophogingen en jarenlange uitstoot van motoren met loodhoudende benzine, ligt er een deken van loodhoudende grond in vele binnensteden. Nieuw onderzoek kost minder dan de verwijdering daarvan…

Ook naar het verbranden van hout is al veel onderzoek gedaan en weten we inmiddels dat, zeker bij onvolledige verbranding, verschillende schadelijke en kankerverwekkende stoffen vrijkomen. Verbranden van verduurzaamd hout zal alleen maar leiden tot een verergering van de schadelijke uitstoot. Omwonenden van huizen waar op hout gestookt wordt, klagen regelmatig over geurhinder en melden last te hebben van keel en ademhaling. Dat bleek ook uit een onderzoek dat PGM eerder gedaan heeft in opdracht van het ministerie. Aangegeven werd welke maatregelen - gedeeltelijk verbod op houtstook, regelmatige keuring kachels - aanbevolen werden. Niet voor niets adviseerde de WHO drie jaar geleden om geen hout te stoken als dat niet nodig is omdat je schonere energiebronnen tot je beschikking hebt. En dat geldt zeker voor Nederland.

Het ministerie heeft deze rapporten in een la opgeborgen. Wel is een commissie van deskundigen ingesteld – het Platform Houtrook & Gezondheid - die geïnventariseerd heeft welke instrumenten de lokale overheden nodig hebben om geurhinder van houtkachels aan te pakken. En dan is het natuurlijk prettig om nog een aspect te hebben dat onderzocht kan worden. Dat voorkomt immers het nemen van - dure – maatregelen nu. Kortom, onderzoek als alibi.

Wie hierover verder wil meepraten: op het Landelijk Geurcongres 2018 op 20 maart in Den Bosch zal aandacht geschonken worden aan houtstook en geurhinder.

Annemarie van der Vusse

Annemarie van der Vusse is zelfstandig milieuadviseur bij Vusse Milieuadvies (www.vusse.nl), lid van VVM sinds 2009 en actief in de VVM-sectie Water