 |
netwerk van milieuprofessionals |
Het terugdringen van de CO2-uitstoot, fijnstofproblemen in steden en plasticvervuiling in de oceanen zijn voorbeelden van milieuproblemen waar de wereld mondiaal mee worstelt. Moderne datatechnologie biedt bij het oplossen hiervan ongekende nieuwe mogelijkheden. Wat zijn de kansen en dilemma’s van deze ontwikkeling? Die vraag stond op 7 juni centraal tijdens de Nationale Milieudag 2017. Een terugblik in woord en beeld.
woensdag 7 juni 2017
09:00 - 17:30
Hogeschool van Amsterdam
Kohnstammhuis (9e verdieping), Amsterdam
Ralph Meijers, data scientist / steekproefexpert Centraal Bureau voor de Statistiek
Big data maakt het mogelijk om met meer detail, zowel in ruimte als in de tijd, waarnemingen te doen en daaruit conclusies te trekken. Wat zijn de mogelijkheden, de uitdagingen en de kansen van het gebruiken van big data in de praktijk? Lees meer
Albert Meijer, hoogleraar Publieke Innovatie, Universiteit Utrecht
Over de mogelijkheden van het benutten van big data om te komen tot een duurzame stad bestaan hoge verwachtingen. Maar zijn die terecht? “Er bestaan zeker kansen”, geeft Albert Meijer aan. “Maar er zijn ook risico’s. Om de mogelijkheden op een goede manier te benutten, moet de focus niet zozeer liggen op de techniek, maar op het inbedden van dataverzameling in de innovatieprocessen van steden.” Lees meer
Dr. Ir. Melanie Peters (1965), directeur Rathenau Instituut
Het boerenbedrijf gaat digitaal. Digitalisering maakt scherpe monitoring mogelijk om perfect in te kunnen spelen op de natuur en haar cycli. Maar digitalisering kan ook ingezet worden om het natuurlijke evenwicht nog verder te ontwrichten. Hoogste tijd voor een security-check. Lees meer
Rutger Rienks, programmamanager Datapunt
Het DataLab van de gemeente Amsterdam genereert met behulp van gegevens steeds meer inzichten om de duurzame ambities van onze hoofdstad waar te maken. Dit gebeurt onder de vlag van Amsterdam Smart City. Lees meer
Nanda Piersma, onderzoeker Data Science, Hogeschool van Amsterdam
Gezien de veelal lange termijn van duurzaamheidsdoelstellingen is vaak onduidelijk of men op de goede weg is. Big data kunnen zorgen voor meer houvast. Het Amsterdamse project De Gezonde Stad geeft hier op een bijzondere manier invulling aan. Lees meer
Edward Stigter, VNG-themadirecteur gezonde en veilige leefomgeving
Bij de gedachte aan Big Data denk je wellicht niet direct aan gemeenten en milieu. Het lijkt meer iets voor Google en de grote bedrijven van deze wereld. “Niets is minder waar”, aldus Edward Stigter. “Iedere gemeente kan Big Data benutten om maatschappelijke meerwaarde te creëren.” Dit geldt des te meer voor het vormgeven van omgevingsbeleid. “Bij alles wat je buiten kunt zien, horen, voelen en ruiken zijn datagegevens uiterst relevant.” Lees meer
Babette Porcelijn, auteur 'De verborgen impact'
Steden laten de verborgen impact van milieuvervuiling, driekwart van het totaal, veelal buiten beschouwing. Daarom moet het roer om en dit kan door de huidige economie te zien als één ecosysteem. Lees meer
Edward Stigter, VNG-themadirecteur gezonde en veilige leefomgeving
Bij de gedachte aan Big Data denk je wellicht niet direct aan gemeenten en milieu. Het lijkt meer iets voor Google en de grote bedrijven van deze wereld. “Niets is minder waar”, aldus Edward Stigter. “Iedere gemeente kan Big Data benutten om maatschappelijke meerwaarde te creëren.” Dit geldt des te meer voor het vormgeven van omgevingsbeleid. “Bij alles wat je buiten kunt zien, horen, voelen en ruiken zijn datagegevens uiterst relevant.”
Edward Stigter is sinds kort themadirecteur gezonde en veilige leefomgeving bij de VNG. Daarvoor was hij bij de Rijksoverheid van meet af aan verantwoordelijk voor de Omgevingswet. Stigter is ervan overtuigd dat het gebruik van data kan helpen bij de dienstverlening van gemeenten naar burgers, bedrijven en initiatiefnemers van projecten. “Het leidt tot betere plannen en zorgt vervolgens voor een betere uitvoering hiervan. Big Data zullen in toenemende mate een belangrijke randvoorwaarde voor gemeenten zijn om hun rol waar te maken, ook op milieugebied.”
Praktijkvoorbeelden
Aan de hand van voorbeelden maakte Stigter de mogelijkheden duidelijk van het gebruik van Big Data door gemeenten. “Neem Rotterdam. Hier heeft men een lokale buienradar ontwikkeld die veel preciezer laat zien wanneer, waar en in welke hoeveelheden neerslag is te verwachten. Deze informatie wordt gekoppelde aan zaken als grondsoort, afvoermogelijkheden en spitstijden van het verkeer. Hierdoor kan men veel preciezer in beeld brengen welke maatregelen op welke locatie genomen moeten worden om overlast te voorkomen.”
Een ander voorbeeld is Schiedam. “Deze gemeente heeft alle databestanden aan elkaar gekoppeld rondom het ophalen van huisvuil, het opslaan in containers en het zwerfafval. Ook is informatie opgenomen over de nabijheid van onder meer scholen en bejaardentehuizen om op basis daarvan het beleid te kunnen optimaliseren.” Stigter noemde ook het voorbeeld van Amsterdam waar een energieatlas is ontwikkeld. “Met behulp hiervan kun je vrij precies weten hoeveel energie in een bepaalde buurt wordt gebruikt, hoeveel aanbod er aan warmte is vanuit bedrijven of welke daken zich lenen voor het plaatsen van zonnecellen. Daar kun je vervolgens mee gaan spelen.”
Ook voor kleinere gemeenten is gebruikmaking van Big Data relevant. Stigter noemde in dit verband de Noordoostpolder, een wereldspeler op het gebied van de potenaardappelen. “Om mondiaal te kunnen concurreren, heeft de gemeente grote behoefte aan actuele data rondom water vanuit de ruimte, de watergronden en de kwaliteit van die gronden. Daar is zelfs een NASA-project voor van start gegaan.”
Omgevingsbeleid
Binnen het domein van het omgevingsbeleid spelen zich volgens Stigter allerlei onderwerpen af waarbij data relevant zijn. “In feite gaat dit op voor alles wat je buiten kunt zien, horen, voelen en ruiken. Juist onderwerpen dus waar gemeenten een hele belangrijke taak in vervullen, zowel in de beleidsvorming als in de uitvoering. Data zijn essentieel om je beleid op deze terreinen waar te maken.”
In relatie tot de doelen van de Omgevingswet wordt effectief omgevingsbeleid alleen maar belangrijker. “Eén van de verbeterdoelen is het zorgen voor een samenhangende benadering van de leefomgeving. Op basis van het bij elkaar brengen van milieu, bodem en geluid, in combinatie met achterliggende data, zul je zien dat je tot een ander soort planvorming komt.” Een ander belangrijk verbeterdoel is het vergroten van de natuurlijke afwegingsruimte. “Straks bepaalt een gemeente zelf bijvoorbeeld welke geluidsnormen men wil hanteren. Hetzelfde geldt voor de bodemkwaliteit. Die verantwoordelijkheid en die rol kun je alleen maar waarmaken door beschikking te hebben over actuele data op dit punt.”
Digitaal stelsel
Om vlot werken onder de nieuwe wet te bevorderen, variërend van informatievoorziening tot vergunningverlening, wordt het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) ontwikkeld. “Dit digitale stelsel moet het hele omgevingsbeleid ondersteunen. Met een klik op de kaart moet men bijvoorbeeld kunnen zien welke regels er van toepassing zijn. Maar ook wat de kwaliteit is van die gegevens, de omgeving, het milieu en noem maar op.” Bijzonder is dat het stelsel wordt opgetuigd vanuit het perspectief van de gebruiker. “Een burger die zich zorgen maakt, heeft een andere behoefte dan een ondernemer en beiden hebben recht op adequate informatie. Het realiseren van deze ambitie gaat zonder Big Data niet lukken.”